مجمع خیرین شهرستان آمل سایت اطلاع رسانی مجمع خیرین شهرستان آمل
مریم کمالی‌نژاد:نوروز که فرا می‌رسد، دید و بازدید و رفت‌وآمد با فامیل و آشنا، پررنگ‌ترین اتفاقی است که همه ایرانیان با آن مشغول می‌شوند.
این سنت حسنه‌ای است که خانواده‌ها ترجیح می‌دهند تمام و کمال برگزارش کنند. با این حال بگو مگوهایی هم گاه به گوش می‌رسد. همه اعضای خانواده مشتاق حضور در مهمانی نیستند و معمولا ساز مخالف از سمت نوجوان خانواده زده می‌شود. او می‌گوید که دلش نمی‌خواهد به عیددیدنی بیاید و ترجیح می‌دهد در خانه و تنها بماند. والدین، هم از تنهایی طولانی‌مدت نوجوان بیم دارند و هم از عواقب غیبت همیشگی فرزندشان در جمع‌های فامیلی نگرانند. این انزوای اجتماعی و کناره‌گیری، اتفاق خوشایندی نیست؛ یعنی نمی‌توان مُدام با این خواسته نوجوان کنار آمد و او را تنها رها کرد و در مقابل سؤال «پسرتان/ دخترتان چرا نیستند» پاسخ‌های پرت و پلا داد. اما جنگیدن دائمی و اجبار نوجوان به حضور در مهمانی‌های هر روزه نوروز هم کار چندان خوشایندی نیست و ممکن است آثار تربیتی سوئی به همراه داشته باشد. پس چه باید کرد؟ در ادامه به این سؤال پاسخ می‌گوییم.
با هم باشیم
برنامه‌ریزی و هماهنگی مهمانی رفتن را از محدوده زن و شوهری درآورده و فرزندانتان را هم در آن دخیل کنید و شنوای نظرات و اعتراضات آنها هم باشید و به برنامه‌های شخصی اعضای خانواده احترام بگذارید. هر شب یا حتی از ۳-۲ شب قبل، مطرح کنید: «موافقید با عمه‌خانم تماس بگیریم و فردا عصر بریم منزلشون؟ کسی برای فردا عصر برنامه خاصی نداره؟» در این حالت، چون از قبل هماهنگی‌های لازم را با اعضای خانواده انجام داده‌اید، مخالفت‌های کمتری درست سربزنگاه شکل می‌گیرد. همچنین اگر نوجوان برای آن ساعت برنامه‌ا‌ی از قبل داشته باشد، مطرح کرده و می‌توانید با هم به یک زمان مشترک برای مهمانی رفتن برسید.
پا روی دلتان بگذارید
اعتدال را در هر کاری رعایت کنید و به‌خاطر نوجوانتان چند‌مدتی را پا روی دلتان بگذارید. عیددیدنی و مهمانی‌ها را آنقدر طولانی نکنید که نوجوانتان بی‌حوصله و کلافه شود و مجبور باشد هر ۵دقیقه کنار گوش شما بگوید: «بریم؟ بریم». اگر نوجوان ببیند که شما به‌خاطر او قید بیشتر نشستن و گپ زدن را زده‌اید، مطمئن باشید او هم یک زمان نه چندان دور دیگر، هوای شما را خواهد داشت. همچنین ختم و اتمام مهمانی را با سرزنش و منت گذاشتن بر سر نوجوان که «به‌خاطر تو شد»، «نمی‌ذاری آدم یه ساعت راحت بشینه» و… رقم نزنید.
کم‌رویی را دریابید
یکی از اتفاقات شایع در میان نوجوانان، کم‌رویی و خجالت است که باعث انزوا و گوشه‌گیری می‌شود. اگر نوجوان شما با کم‌رویی دست به گریبان است، باید برای آن فکر اساسی بکنید. مطالعه و مشورت کنید تا بتوانید این کم‌رویی را از میان بردارید. تشخیص کم‌رویی در نوجوان کار چندان سختی نیست. شما خیلی سریع با توجه به چند رفتار متوجه این امر می‌شوید. او معمولا شانه‌های خمیده دارد، به آهستگی در جمع سخن می‌گوید و آن هم به اجبار. هنگام ورود به یک جمع دستپاچه شده و نمی‌داند چطور باید سلام واحوالپرسی کند. اغلب اوقات ساکت است و تا توان دارد از حضور در اجتماعات خودداری می‌کند.
نوجوان را ببینیم
خانواده‌تان را بعد از چندماه دوری دیده‌اید، بعد از یک ماه بی‌خبری و بدوبدوهای آخر اسفند، تازه وقتش رسیده که بنشینید کنار خواهر یا برادرتان و از هر دری، ساعت‌ها سخن بگویید. می‌خواهید همه اتفاقات یک‌سال گذشته را با مادر و پدرتان به اشتراک بگذارید؟ قابل درک است. اما در میان این دل‌خواستن‌ها و خوش‌آمدها، حواستان به نوجوان هم باشد. او حوصله محدودی دارد و الزاما دوست داشتنی‌های شما برای او لذت‌بخش نیست. چندین ساعت وقت گذراندن با بزرگ‌ترهایی که هیچ حرف مشترک و جذابی برای نوجوان ندارند، کسالت‌بار است. پس حق بدهید که از هر ۱۰مهمانی فقط یکی را بدون مخالفت و اعتراض شرکت کند آن‌هم به‌خاطر حضور پسر یا دختر همسن و سالی که در خانه میزبان است.
اعتماد به نفس بدهید
نوجوان به‌دلیل تغییرات نه چندان خوشایند و جذابی که در ظاهرش اتفاق می‌افتد، دچار نوعی گوشه‌گیری می‌شود. او گمان می‌کند بسیار زشت شده و اعتماد به نفسش را از دست می‌دهد. وظیفه شما این است که او را با کسی مقایسه نکنید. هرگز ظاهرش را مسخره نکرده و او را بابت اتفاقاتی که در آنها نقشی ندارد مورد تمسخر یا انتقاد و سرزنش قرار ندهید؛ «چه دراز شدی. دماغشو ببین. تا سال دیگه فکر کنم هزار کیلو بشی». در عوض این جملات سعی کنید به او اعتمادبه‌نفس بدهید و از نقاط قوتش تعریف کنید؛ «تو دختر زرنگ و باهوشی هستی»، «من پسر بسیار فهمیده و اهل مطالعه‌ای دارم»، «دختر من خیلی خوب مسائل و مشکلات رو درک می‌کنه» و…
تعطیلات را خوش بگذرانید
دیدوبازدید از مهم‌ترین برنامه‌های نوروز است. جایگاه صله‌رحم در دین ما روشن است و همه می‌دانیم که تا چه میزان به آن سفارش شده است. اما قرار نیست این صله‌رحم همیشه به همان شکل قدیمی اجرا شود. امروز ما می‌آییم خانه شما، فردا شما بیایید خانه ما. حق بدهید که گاهی این چیزها برای نوجوان کسالت‌بار و نمایشی است و همه تلاش‌اش را می‌کند تا از زیر آن در برود.
قرارهای دیگر بگذاریم
کودکان و نوجوانان معمولا از قرارهای فامیلی در پارک و باغ بیشتر استقبال می‌کنند. می‌توانید برای جذاب‌تر شدن مهمانی از این گزینه‌ها استفاده کنید. چند خانواده مختلف با هم قرار بگذارید و بزنید به دل طبیعت. در فضای باز و طبیعت سرسبز، نوجوان سرگرمی‌های بیشتری دارد و تجارب مختلفی هم کسب می‌کند. ضمن اینکه دیدوبازدید هم انجام شده است.
این اتفاق ویژه توست
در این روزهای تعطیل، ساعت‌هایی را هم به نوجوانتان اختصاص بدهید. با او به گردش، پیاده‌روی و سینما بروید یا بازی‌های خانگی انجام دهید. اگر از آن خانواده‌هایی هستید که از صبح هر کسی توی اتاق خودش مشغول است و شب همه را با تحکم مجبور می‌کنید که با شما به دیدوبازدید بیایند، مطمئن باشید یا موفق نمی‌شوید و یا موفقیت‌تان همراه با جنگ و دعواست.
تنهایی و خلوت را جدی بگیرید
در عین حال حواستان باشد که نوجوان، چه شما خوشتان بیاید و چه خوشتان نیاید، نیاز به زمانی برای خلوت و تنهایی دارد. طوری تمام ساعات او را مشغول و خسته نکنید که لحظه‌شماری کند تا شما از در بیرون بروید و بتواند کمی تنها بماند. اگر نیاز به خلوت و تنهایی دارد آن را هنگامی که خودتان در خانه هستید و می‌توانید نظارت غیرمستقیم بر امور داشته باشید، فراهم کنید. تنهایی و خلوت نوجوان را هرگز به ساعت‌های طولانی و دور از خودتان موکول نکنید.
بگو مگو نکنید
هرگز در جمع از نوجوان انتقاد نکنید. او برای همیشه آن را به‌عنوان یک خاطره بد و تحقیرکننده در ذهن نگه می‌دارد و از توی جمع بودن با شما فراری می‌شود. اگر مرتکب اشتباهی شده، رفتاری ناخوشایند داشته، ظاهرش مورد قبول‌تان نیست، سرش مُدام در گوشی موبایلش است یا هر اتفاق دیگری، انتقادتان را بگذارید برای گفت‌وگوهای دو نفره خودتان. مهمانی را به صحنه جنگ و جدل با نوجوان تبدیل نکنید و دست آخر هم به همه توضیح ندهید که «همیشه همینطوره» در این صورت مطمئن باشید دفعه بعد با شما به مهمانی نخواهد آمد.
از صله‌رحم بگویید
دل و ذهن نوجوان، مزرعه‌ای است آماده رویش، پس چه بهتر که شما دانه‌های خوبی در آن بکارید و مطمئن باشید که این دانه‌ها حتما به بار خواهند نشست. اطلاعات‌تان را برای خودتان نگه ندارید و نگویید تلویزیون روزی هزار بار اینها را تکرار می‌کند. همان زمان که سر سفره هفت‌سین نشسته‌اید از برکات صله‌رحم برای فرزندانتان بگویید. اینکه چرا باید با فامیل و آشنا در ارتباط باشیم. احادیث مربوطه را بخوانید؛ احادیثی که برای آنها قابل درک و جذاب باشد. مثلا بگویید: «امام رضا(ع) می‌گویند: چه بسا مردی که ۳ سال از عمرش بیشتر نمانده، ولی صله‌رحم به جا آورد و خدا به خاطر این کار، عمرش را به ۳۰سال افزایش دهد… یا امام علی(ع) می‌گویند: خویشاوندان اگر با یکدیگر تماس و ارتباط برقرار کنند، نسبت به یکدیگر مهربان و با عطوفت می‌شوند».
علت را پیدا کنید
هر رفتاری از سوی نوجوان حتما علتی دارد. سعی کنید علت را پیدا کنید:
بشنویم
صحبت و گفت‌وگو در فضایی بدون تشنج، قضاوت، سرزنش و اجبار، می‌تواند شما را به سوی علت‌ها راهنمایی کند. از او بپرسید که چرا دوست ندارد در این مهمانی شرکت کند و در مقابل ترجیح می‌دهد به چه کار یا فعالیتی مشغول شود. طوری سؤال نپرسید که نوجوان گمان کند اگر به شما بگوید حوصله ندارم یا هر جواب واقعی و صادقانه دیگری بدهد، با برخورد سختگیرانه و عصبانیت شما روبه‌رو خواهد شد؛ «اینم شد دلیل آخه، حوصله نداری که نداشته باش، خاله و عمو احترامشون واجبه باید بیای عیددیدنی». در این صورت این جنگ تا آخر تعطیلات و تمام‌شدن مهمانی‌ها ادامه دارد.
دقت کنیم
احتمال اینکه نوجوان به شما پاسخ درستی ندهد و علت واقعی را عنوان نکند، زیاد است. این عدم‌پاسخ‌دهی صحیح، خود علل گوناگونی دارد؛ از برخوردهای نه‌چندان مناسب شما در گذشته گرفته تا عللی که خود نوجوان هم درست و واقعی از آنها خبر ندارد. بنابراین لازم است که دقت کنید، رفاقت کنید، وقت بگذارید و حتی تغییر برنامه بدهید تا دست‌تان بیاید که نوجوان چرا و چقدر دچار انزوای اجتماعی شده است.
باور کنیم که او هم برنامه دارد
باید باور کنید که نوجوان شما دیگر کودک ۴-۳ ساله چند سال قبل نیست که لباس‌های خوشگل تنش کنید و او را بغل زده و به هر کجا که مایلید ببرید. کودک دیروز شما امروز برای خودش نوجوانی شده و برنامه‌های خودش را دارد. او هم مثل شما برای تعطیلات نوروزش برنامه‌ریزی کرده است. فیلم و کتاب و برنامه وقت گذراندن و حتی استراحت و خوابیدن تا دیروقت را در سرپرورانده. بنابراین اینکه شما یک‌طرفه و تنها با توجه به حال و برنامه خودتان، دیدوبازدیدها را طراحی کنید، نخستین نقطه شروع مخالفت و مقاومت است؛«می‌خوام فیلم ببینم، نمی‌آم»،«می‌خوام با دوستم برم پارک، نمی‌آم»، «می‌خوام بخوابم، نمی‌آم»
