مجمع خیرین شهرستان آمل سایت اطلاع رسانی مجمع خیرین شهرستان آمل
تخت سلیمان
راههای دسترسی : ۴۵کیلومتری شمال شرقی تکاب آذربایجان غربی
اگرچه این سخن مورد قبول همه محققان نیست، ولی یکی از جاهایی که حدس زده میشود محل تولد زرتشت باشد، شهر شیز است ) گنجک هم می گویند(که می گویند در آذربایجان و اینجاست.محوطه ای باستانی که از ۱۶۰۰سال پیش میزبان سازه هایی مقدس در میان حصارهای خود بوده است.
بهرام پنجم ساسانی این محوطه را همچون یک شهر بنا نهاد و ۷۰سال پس از وی، قباد اول به گسترش بناهای آن پرداخت تا اینکه در زمان خسرو انوشیروان ساسانی به اوج عظمت خود رسید .کشف نشانه ها و بقایای حضور انسان از هزاره اول قبل از میلاد تا قرن ۱۱هجری قمری در این وسعت ۱۲هکتاری رمز و رازهای شهر را برای کارشناسان آشکار ساخته است. تخت سلیمان به باور بسیاری، محل تولد زرتشت به حساب می آمده و احداث آتشکده آذرگشنسب در این محوطه به عنوان مهم ترین معبد مورد احترام ایرانیان زرتشتی در زمان ساسانیان می تواند مهر تاییدی برای این باور باشد. این آتشکده در حیات سیاسی- اجتماعی ساسانیان نقش مهمی داشت و شعله های آتش جاویدان آن به مدت هفت قرن خاموش نشد تا به عنوان نماد اقتدار آئین زرتشت محسوب شود. از سوی دیگر افرادی معتقدند که این شهر محل نگهداری جام مقدس حضرت مسیح بوده است که در آخرین شامگاه حیاتش از آن می نوشد. این جام، به جام گرال شهرت دارد. باوری عامیانه نیز این شهر را محل سکونت سلیمان نبی می داند و به این موضوع اشاره دارد که نیروهایی فرازمینی به دستور حضرت سلیمان سازه هایی عظیم را در آنجا بنا نهاده اند که انسان از عهده ی ایجاد آنها بر نمی آید.به جر بقایای زندگی شهری و آثار به جا مانده از انسان ها، سازه های باقیمانده در این محوطه شامل حصار محیطی، دروازه های ساسانی و ایلخانی، آتشکده آذر گشنسب، معبد آناهیتا و ایوان غربی معروف به ایوان خسرو می باشند به جز شهرِ پر از گنج که در قعر دریاچه مدفون شده است ساختار شگفت انگیز این پدیده ی طبیعی نیز بسیار قابل تامل می باشد. دریاچه فیروزه ای رنگ تخت سلیمان در واقع یک چشمه ی جوشان ( چشمه آرتزین ) است که آب خود را از اعماق زمین تامین می کند. طول و عرض دریاچه به ترتیب ۱۱۰و ۸۰متر می باشد و به صورت یک بیضی نامنظم شکل گرفته است. مسأله جالب توجه درباره این دریاچه این است که این دریاچه هیچ وقت سرریز نمی شود و اگر جلوی جریان آب را نیز باز کنند از حجم آب کاسته نمی شود به همین خاطر دریاچه تخت سلیمان را دریاچه سحرآمیزی می دانند که دارای ناشناخته های بسیاری بوده و بررسی ها و پژوهش های هدفمند را می طلبد و می گویند مواد رسوبی و آرسنیک فراوان دارد و به همین دلیل امکان استفاده از آن در کشاورزی و آبیاری زمین های اطراف وجود ندارد. عمق این دریاچه تا ۱۲۰متر هم ذکر می شود اما تا کنون کسی نتوانسته است بیش از ۴۰متر در آن فرو برود. اینجا توریست های انرژی و خاص خود را دارد که معتقدند اینجا یکی از چاکراهای زمین است و انرژی بخش می باشد.این دریاچه و مجموعه بناهای اطرافش به تخت سلیمان شهرت دارند. این نام تقریبا نامی جدید به شمار می رود و این محوطه در طول تاریخ به نام های دیگری خوانده می شده است. گنزک یا کنزک، گنجک، گنزه، جیس، جنزه، گنجه، گزن و گنگ از جمله نام های این مجموعه بوده اند. این مجموعه باستانی به ارمنی گنزکا یا کادزا، به سریانی گنذزک یا گنژگ، به یونانی گنزکا، گادزاکا و گادزا، به عربی جزن، جزنق و شیز، در شاهنامه چیچست، در اوستا چئچست و به مغولی ستوریق خوانده می شده است. امروزه تنها نام تخت سلیمان باقی مانده است و همه آن را به این نام می شناسند. دلیل این کار می تواند باور به زیستن حضرت سلیمان و ساخته شدن این مکان توسط وی باشد اما دلیل محتمل تر این است که در زمان حمله ی اعراب به منظور جلوگیری از تخریب این مجموعه که مجموعه ای مرتبط به دین زرتشت بود این نام را بر آن نهاده اند. همان گونه که در تاریخ آمده است در زمان حمله ی اعراب آنها سازه های مرتبط به ادیان دیگر را از بین می بردند.
نخستین صحنه ای که در روبه رو شدن با این مجموعه بی نظیر چشم را خیره می کند حصار عظیم دوره ساسانی است که با ظاهری تدافعی به طول ۱۲۰٫۱کیلومتر و عرض حدوداً ۸۰٫۳متر به شکل بیضی، تمام مجموعه و دریاچه مقدس را احاطه کرده است. در حالی که هسته اصلی دیوارها از لاشه سنگ و ملات ساروج است پوشش بیرونی حصار را سنگ های بزرگ حجاری شده زینت بخشیده اند. این حصار ۱۳متر ارتفاع دارد و سالم ترین قسمت باقیمانده آن در جبهه غربی و جنوب غربی که بخشی از آن به تازگی به شکل اولیه مرمت شده است. حصار مربوطه دارای ۳۸برج به صورت قوس در جبهه بیرونی بوده و دارای دو دروازه است آتشکده آذرگشنسب در ضلع شمالی دریاچه قرار گرفته و دارای نمایی چهارطاقی است که درون آن محراب آتش قرار گرفته و راهروهای مخصوص مراسم عبادی اطرافش را فراگرفتهاند. در ضلع شمال غربی، ایوان بلند و شکوهمند ساسانی معروف به ایوان خسرو که از آجر قرمز و ملات ساروج ساخته شده قرار دارد که تنها دیوارهای باقی مانده هنوز به عنوان شاخص این مجموعه تلقی می شود.بهترین زمان سفر به اینجا فصول غیر سرد سال است.
منبع: صدجایی که در ایران باید دید- تالیف و گردآوری: کورش مقصودی
