همگرایی راز زندگی امن در فضای مجازی

کارشناسان بر نگرش متفاوت والدین به حضور فرزندان در فضای رسانه ها تأکید دارند
همگرایی راز زندگی امن در فضای مجازی

سهیلا وکیلی: وایبر، واتس اپ، چت روم، فضای مجازی و پیچیدگی‌های شبکه‌های اجتماعی که امروزه بر زندگی کودکان و خانواده‌ها سایه انداخته به نوعی دغدغه اجتماعی و موضوع بحث برانگیز بین صاحبنظران حوزه‌های مختلف شده است. موضوعی که با ورود فرزندان به دنیای مجازی به وجود آمد و بعدها نیز به دلیل عقب ماندن خانواده‌ها از این فضای مدرن رسانه‌ای آنان را به نوعی ترس از این ناآگاهی و ورود زودهنگام مبتلا کرد، ترسی که بیشتر محصول نداشتن آگاهی یا نداشتن شناخت والدین از دنیای مدرن و عصر دیجیتال بود و در ادامه به نوعی تدافع در برابر حرکت فرزندان در عصر مدرن منتهی شد. خانواده‌هایی که امروزه با‌وجود تمامی حساسیت‌ها و واکنش‌هایی که در برابر عملکرد فرزندان در دنیای مجازی وشبکه‌های اجتماعی اتخاذ کرده‌اند آنان را تسلیم پیچیدگی‌های این عصر مدرن کرده است عصری که می‌طلبد به جای ترس از رویارویی فرزندان با فضای رسانه‌های جدید به دنبال کشف و ارتقای دانسته‌ها و اطلاعات باشد.

نوع تربیت و استفاده از رسانه
شیرین احمدنیا جامعه شناس در ششمین همایش علمی سلامت روان و رسانه طی گفت‌و‌گویی اختصاصی با خبرنگار گروه زندگی در پاسخ به این سؤال که نقش خانواده در مواجهه با این نوع از علاقه فرزندان به دنیای مجازی و سرعت ورود این شبکه‌های اجتماعی به داخل خانواده‌ها چه خواهد بود گفت: «امروزه خانواده‌ها به دلیل سرعت تغییرات در فضای رسانه‌ای از دنیای کودکان و نوجوانان خود کمی عقب افتاده‌اند که بیشتر به دلیل این ناآگاهی از دنیای مجازی و فضای ارتباطی مدرن خانواده‌ها دچار نوعی ترس شده اند که مبادا این فضا برای فرزندان تبعاتی به همراه داشته باشد در صورتی که این ترس امروزه کاذب است و پیشنهاد می‌کنیم با کاهش این فاصله دیجیتال بین والدین و فرزندان از طریق ارتقای سواد رسانه‌ای والدین در حل این مشکل تلاش کنند.»
این جامعه شناس در ادامه با اشاره به این مهم که هر کسی بسته به نوع تربیت از رسانه برای برقراری ارتباط استفاده خواهد کرد افزود: «این فاصله معنادار تنها در استفاده از رسانه‌های مجازی نیست بلکه در زمینه‌های دیگر نیز تسری داشته است و از آنجا که خرده فرهنگ‌های خاصی بین نوجوانان و حتی کودکان حاکم است که سایرین را به سختی وارد دایره خود می‌کند لازم است تا خانواده‌ها نیز به جای ترس از این ارتباط آموزش‌های لازم را برای استفاده از این ابزار ببینند تا به جای واهمه از ورود به این فضا در راستای استفاده بهینه از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در جامعه اقدام شود تا هم به حفظ امنیت در این فضا و هم به حفظ سلامت در افراد و جامعه کمک شود.»

اولویت سلامت روان کودکان
۳۴ درصد از شهروندان تهرانی از اختلالات روانی رنج می‌برند که بیشترین میزان در سطح کشور است، این آماری است که طی روز گذشته مصطفی معین رئیس همایش سلامت روان و رسانه عنوان کرد و افزود:« مشکلات سلامت روان نه تنها در بین جامعه و مسئولان بلکه توسط رسانه‌ها و خانواده‌ها نیز مورد غفلت واقع شده است. هزینه‌های درمان بیماری‌های روان کمترین سهم را در هزینه‌های جاری دارد که پوشش بیمه و اختصاص تخت به این بیماران بسیار مهم است و باید به آن توجه شود.
معین، از گستردگی رسانه‌ها و نقشی که رسانه‌ها در تبیین نگاه افراد و جامعه خواهند داشت نیز گفت و افزود:«رسانه‌ها نقش مرجعی در شکل‌گیری جامعه دارند به طوری که آینده کودکان امروز با توجه به گستردگی رسانه‌های عمومی دچار تغییر در سبک زندگی از جمله تغییر ساعات خواب و… شده است که این فرآیند نیز نیازمند توجه و آموزش است.»

شبکه‌های اجتماعی و سلامت روان
کاهش خواب اول شب و افزایش خواب مضر در طول روز از جمله مضرات استفاده از اینترنت و فضای مجازی برای بهداشت روان و جامعه و از مضرات کاربرد نادرست از رسانه و اینترنت است.
احمد جلیلی رئیس انجمن روانپزشکان ایران با اشاره به این مطلب گفت این خطر نه فقط برای کودکان که برای بزرگسالان نیز وجود دارد تا جایی که اعضای خانواده به جای اینکه با هم صحبت کنند با وسایل دیجیتالی خود سرگرم می‌شوند که گاهی به دلیل دریافت محتواهای غیر مستند مشکلاتی به وجود می‌آید. تلفن همراه‌های هوشمند، سیمای خانواده‌ها را در سراسر جهان تغییر و ارتباطات انسانی را کاهش داده است و این در حالی است که در دنیای مدرن نیز یکی از مسائل مهم در رشد کودک ارتباطات خانوادگی است که اعتیاد به اینترنت و تلفن همراه‌های هوشمند به غیر از مشکلات رشد شخصیتی، اختلالات جسمی و فردی را نیز برای کودکان و حتی افراد جامعه به دنبال داشته است.

باید به همگرایی برسیم
یونس شکرخواه دکترای ارتباطات و استاد دانشگاه پیرامون مضراتی که استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر زندگی و تربیت کودکان دارد گفت:«در این خصوص باید بیشتر دنبال این مهم باشیم که آیا ما می‌خواهیم پیرامون کودک صرفاً حرف بزنیم یا مشکل این کودکان را حل کنیم بسیاری از مشکلات و اختلافات در خصوص استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کودکان طی مراحل مختلف کودکی و نوجوانی مطرح می‌شود که نیازمند علم همه‌جانبه والدین نسبت به همه مسائل از جمله فضای مجازی، کودک و پیامدهای این رسانه است و این درحالی است که باید قبول کنیم والدین علم غیب ندارند تا همه پیش‌بینی‌های لازم را در خصوص استفاده از این فضا برای کودک در نظر گرفته باشند و تدابیر لازم را نیز به عمل آورده باشند حال آنکه در این برهه کودکان و افراد فعال در عرصه رسانه و شبکه‌های اجتماعی زبان مشترک خود را دارند که با همه کنترل‌هایی که پدر و مادر به عمل می‌آورند باز هم فضای استقلال و آزادی عمل برای کودک یا نوجوان در فضای مجازی باز است و این میل کودک به استقلال طلبی را نشان می‌دهد و بیانگرتفاوت این کودک با کودک گذشته است» این استاد دانشگاه در خاتمه افزود اگر قرار باشد در حوزه روان شناسی یا روانپزشکی نکاتی عنوان شود لازم است در بخش روان‌شناسی نکات روانی و بهداشتی بیان شود. حال آنکه زبان روان‌شناسی و روانپزشکی با زبان رسانه متفاوت است چرا که در زبان روان‌شناسی عمدتاً بیمار گونه نگاه می‌کنیم در حالی است که رسانه زبانی متفاوت تر دارد. زبان روان‌شناسی را نمی‌داند و روان‌شناس و روانپزشک نیز زبان رسانه را متوجه نمی‌شوند پس لازم است تا این زبان‌ها به اشتراکی برسند تا از همگرایی حاصل شده، نسبت به رفع دغدغه‌های والدین اقدام‌های لازم را صورت دهند.
برگرفته از روزنامه ایران